PODZIEL SIĘ

Biura rachunkowe często pytane są o o reguły pomniejszania podatku VAT należnego o kwoty podatku naliczonego. Ogólną zasadę odliczania VAT-u zawiera art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT).

„W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego”

Oznacza to, że prawa do odliczenia podatku nie mają podatnicy dokonujący zakupów towarów lub usług przeznaczonych do działalności zwolnionej z VAT-u. W przypadku, gdy przedsiębiorca prowadzi działalność mieszaną (opodatkowaną i zwolnioną), a zakupu nie da się przypisać do jednego rodzaju czynności, VAT należy rozliczyć proporcjonalnie. Według tej zasady, jeżeli 75% obrotu podatnika jest opodatkowane, to może odliczyć 75% podatku VAT od takiego zakupu.

Podstawowymi dokumentami, na których wykazany jest podatek VAT i które dają prawo do jego odliczenia, są faktury i dokumenty celne. Muszą one jednak spełniać szereg wymagań, a przede wszystkim:
– faktura nie może być wystawiona przed podmiot nieistniejący,
– transakcja udokumentowana fakturą musi podlegać opodatkowaniu i nie może być zwolniona od podatku,
– faktury, faktury korygujące i dokumenty celne muszą stwierdzać czynności, które zostały faktycznie dokonane i podawać kwoty zgodne z rzeczywistością,  
– faktury i faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami muszą zostać zaakceptowane przez sprzedającego.

Kiedy nie można odliczyć podatku?
Zgodnie z art. 88 ust. 4 VAT-u odliczyć nie mogą przedsiębiorcy nie będący czynnymi podatnikami VAT, czyli np. ci korzystający z podmiotowego zwolnienia związanego z nieprzekraczaniem limitu sprzedaży 150 tys. zł.

Ponadto całkowicie wyłączono możliwość odliczania podatku w przypadku nabywania usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

Kolejne ograniczenie dotyczy samochodów osobowych. Zgodnie z art. 86a ustawy o VAT, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, możliwe jest odliczenie jedynie 50% kwoty podatku VAT. Do tych wydatków można zaliczyć te dotyczące:
– nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych,
– używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową,
– nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Przepis ten nie dotyczy samochodów osobowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika oraz takich, które konstrukcyjnie przeznaczone są do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie. W celu pełnego odliczenia VAT związanego z samochodem osobowym trzeba spełnić szereg warunków.

Terminy odliczenia VAT
Według art. 86 ust. 10 prawo do odliczenia podatku VAT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Ponadto nie może to być okres wcześniejszy niż ten, w którym przedsiębiorca otrzymał fakturę lub dokument celny. W sytuacji, gdy podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w tym terminie, może odliczyć go w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, na co pozwala mu ust. 11. W późniejszym czasie podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT jedynie poprzez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Autor: Biuro Rachunkowe AZAS